Program Svjetske banke „Projekat oporavka i podrške firmama/ poslovnim subjektima u BiH“

Bosna i Hercegovina je dana 8.2.2021. godine sa Svjetskom bankom potpisala Sporazum o zajmu pod nazivom „Projekat oporavka i podrške firmama/poslovnim subjektima u BiH“. Ukupna vrijednost Projekta iznosi 56.000.000,00 EUR, od čega se 60% ili 33.600.000,00 EUR-a odnosi na Federaciju Bosne i Hercegovine, a na Republiku Srpsku 22.400.000,00 EUR ili 40%.

Cilj Projekta je pružanje podrške oporavka mikro, malim i srednjim firmama-poslovnim subjektima pogođenim COVID-19 putem unapređenja pristupa dugoročnom finansiranju i prebacivanju fokusa vladinih programa na podršku za povećanje otpornosti mikro, malim i srednjima firmama/poslovnim subjektima.

Projekat se sastoji od tri komponente:

Komponenta 1- Kreditna linija u iznosu od 51.000.000,00 EUR, od čega se na Federaciju BiH odnosi 30.416.000,00 EUR, a na Republiku Srpsku 20.584.000,00 EUR,
Komponenta 2- Jačanje institucionalnog okvira i okvira programa kao podrška oporavku firmi/poslovnih subjekata preko uslova zasnovanih na učinku u iznosu 4.360.000,00 EUR, od čega se na Federaciju BiH odnosi 2.600.000,00 EUR, a na Republiku Srpsku 1.760.000,00 EUR,
Komponenta 3 – Upravljanje projektom u iznosu 500.000,00 EUR za Federaciju BiH, , koja se odnosi na robe, konsultantske usluge i operativni troškove.

Projekat će u Federaciji BiH za komponentu 1 provoditi Razvojna banka Federacije BiH, a za komponentu 2 Federalno ministarstvo razvoja, poduzetništva i obrta.

S tim u vezi, Razvojna banka Federacije BiH je formirala Kreditnu liniju- Svjetska banka „Projekat oporavka i podrške firmama/poslovnim subjektima u BiH“.

Ista je namjenjena pružanju supsidijarnog finansiranja za odabrane finansijske institucije koje učestvuju u realizaciji Projekta (banke, mikrokreditne organizacije, leasing društva), a koje će osigurati pod-zajmove za prihvatljive korisnike, odnosno mikro, mala i srednja preduzeća, u sljedećim ciljnim grupama:

Ciljna grupa 1-veoma pogođena mikro, mala i srednja firme – poslovni subjekti koja su doživjela pad bruto prodaje/prihoda od najmanje 20 posto u drugom kvartalu 2020.godine u odnosu na drugi kvartal 2019.godine ili smanjenje bruto prodaje/prihoda u tekućoj fiskalnoj godini u odnosu na prethodnu fiskalnu godinu,

Ciljna grupa 2-nedovoljno opslužena mikro, mala i srednja preduzeća, uključujući preduzeća koja su inkluzivna za žene, novoosnovana preduzeća i preduzeća u nerazvijenim područjima, koja se uobičajeno percipiraju kao preduzeća visokog rizika što rezultuje većim ograničavanjem kreditiranja za te grupacije potencijalnih krajnjih korisnika čak i u uobičajenim uslovima poslovanja, bez obzira na utjecaj COVID-19.

Osnovni uslovi Projekta su:

maksimalan iznos podzajma: 1.500.000,00 EUR-a,
rok otplate: od 3 do 12 godina uz mogućnost korištenja grace perioda do 5 godina koji je uključen u rok otplate,
namjena sredstava: nabavka stalnih i tekućih sredstava uz mogućnost refinansiranja postojećih kreditnih obaveza do 25% podzajma,
kamatna stopa, za podprojekte: fiksno 0,50% + marža RB FBiH (0,30% za banke, odnosno 1,00% za mikro kreditne organizacije i leasing društva) + marža finansijskog posrednika,
jednokratna naknada u iznosu 0,25%, obračunava se za svaki podprojekat,
krajnji rok za korištenje supsidijarnog finasiranja je 31.decembar/prosinac 2024. godine ili neki drugi datum koji odredi RB FBiH.

Učešće u Projektu je otvoreno za sve finansijske institucije-finansijske posrednike, koji su zainteresovani za sudjelovanje, pod uslovom da moraju ispuniti kriterije prihvatljivosti koji su utvrđeni Projektom. Za odabir finansijske institucije-finansijskih posrednika koji će provoditi Projekat pored RF BiH saglasnost mora dati i Svjetska banka, kao i specifičnosti projekta koje se odnose na provođenje politika zaštite životne sredine i socijalnih pitanja.

Kvalifikovanost i izbor finansijske institucije-finansijskog posrednika vrši RB FBiH, u skladu sa kriterijima Svjetske banke. RB FBiH će ocijeniti je li prijava finansijske institucije-finansijskog posrednika podnesena i pripremljena u skladu sa kriterijima Svjetske banke.

RB FBiH će birati finansijsku instituciju-finansijskog posrednika (pod uslovom da Svjetska banka potvrdi da nema prigovora) na osnovu njihovog finansijskog stanja, kao i kapaciteta za implementaciju podprojekata. RB FBiH će ocijeniti sve zainteresirane finansijske institucije-finansijske posrednike kako bi potvrdila da zaista ispunjavaju dogovorene kvalifikacione kriterijume. Svjetska banka po sopstvenom nahođenju može odlučiti da učestvuje u procjeni ili ponovnoj procjeni ili da ih sama izvrši. Od svih finansijskih institucija-finansijskih posrednika očekuje se da u potpunosti ispune kvalifikacione kriterijume u vremenskom periodu predviđenom za implementaciju Projekta. Konačnu odluku o kvalifikacijama finansijske institucije-finansijskog posrednika za učešće donijeće Svjetska banka kroz svoju potvrdu da nema prigovora. RB FBiH će pismeno obavijestiti finansijsku instituciju- finansijskog posrednika o tome da li je uspješno prošla ocjenu.

Kriterijumi podobnosti su slijedeći:

a) Banka

mora da bude licencirana i da već posluje najmanje dvije godine;
vlasnici i menadžeri banke moraju se smatrati „prikladnim“ u skladu sa bankarskim propisima; i banka mora imati dobro upravljanje, kvalifikovan i iskusan menadžment, adekvatnu organizaciju i institucionalne kapacitete za svoj specifični profil rizika;
mora imati „dobar status“ kod Agencije za bankarstvo FBiH (odnosno, pridržavati se prudencijalnih propisa i svih primjenjivih zakona);
mora imati dobro definisane pisane politike i procedure za upravljanje svim vrstama finansijskih rizika (rizika likvidnosti, kreditnog, valutnog, kamatnog i tržišnog rizika, kao i rizika povezanih sa strukturom bilansa stanja i bilansa uspjeha);
mora održavati adekvatnost kapitala, uz minimalni koeficijent adekvatnosti kapitala zasnovan na riziku prema propisu Agencije za bankarstvo FBiH;
mora imati odgovarajuću likvidnost i ispunjavati minimalnu likvidnost propisanu prudencijalnim propisima;
mora imati pozitivnu profitabilnost i prihvatljiv profil rizika;
mora održavati vrijednost svog kapitala;
mora imati adekvatan kvalitet portfolija, odgovarajuću klasifikaciju svoje imovine i izloženosti vanbilansnom kreditnom riziku, te mora izvršiti adekvatna rezervisanja i obezvređenja;
mora imati adekvatne interne revizije/kontrole za svoj specifični profil rizika; i
mora imati adekvatne upravljačke informacione sisteme.

b) Mikrokreditna organizacija

mora biti propisno licencirana za mikrokreditne poslove;
njena ukupna imovina u prethodne dvije fiskalne godine trebalo bi da u prosjeku premašuje minimalnu vrijednost od 20 miliona KM;
neophodno je da je bila profitabilna u najmanje dvije od posljednje tri godine poslovanja;
mora imati „dobar status“ kod Agencije za bankarstvo FBiH (odnosno da poštuje propise i sve važeće zakone);
mora ispunjavati zakonske i regulatorne zahtjeve koji se primjenjuju na mikrokreditnu industriju, propisno certifikovana od strane vanjskih revizora mikrokreditnih kompanija svake godine;
mora dostavljati revidirane finansijske izvještaje pripremljene u skladu sa zahtjevima zakona o računovodstvu i reviziji;
mora pokazati adekvatnu organizaciju, upravljanje, osoblje i druge resurse neophodne za njeno efikasno funkcionisanje;
njen rad mora previđati odgovarajuće procedure za ocjenu, nadzor i praćenje podprojekata, uključujući efikasnu evaluaciju i nadzor elemenata podprojekta vezanih za nabavke i životnu sredinu.

c) Preduzeće za lizing

mora biti licencirano i obavljati poslove lizinga najmanje tri godine;
ukupna potraživanja za lizing tokom prethodne dvije fiskalne godine moraju u prosjeku premašivati minimalno 50 miliona KM;
neophodno je da je bilo profitabilno u najmanje dvije od posljednje tri godine poslovanja;
mora imati „dobar status“ kod Agencije za bankarstvo FBiH (odnosno da poštuje propise i sve važeće zakone);
mora imati dobro definisane politike i pisane procedure za upravljanje svim vrstama finansijskih rizika (rizika likvidnosti, kreditnog, valutnog, kamatnog i tržišnog rizika, kao i rizika povezanih sa strukturom bilansa stanja i bilansa uspjeha).
mora ispunjavati zahtjeve zakona i propisa koji se primjenjuju na industriju lizinga, propisno certifikovano od strane eksternih revizora lizing kompanija svake godine;
mora dostavljati revidirane finansijske izvještaje u skladu sa zahtjevima zakona o računovodstvu i reviziji;
mora pokazati adekvatnu organizaciju, upravljanje, osoblje i druge resurse neophodne za njegovo efikasno funkcionisanje;
njegov rad mora predviđati odgovarajuće procedure za ocjenu, nadzor i praćenje podprojekata, uključujući efikasnu evaluaciju i nadzor elemenata podprojekta vezanih za nabavke i životnu sredinu.

Provjera usklađenosti sa prudencijalnim propisima Agencije za bankarstvo FBiH (tj. da li ima “dobar status”) uključuje adekvatnost kapitala, skup ograničenja izloženosti riziku i praksu klasifikacije aktive i rezervisanja.

Vezano za isto, RB FBiH je dana 14.3.2023. godine uputila Javni poziv za izražavanje interesa finansijskih institucija-finansijskih posrednika u kreditnom programu ”Projekat oporavka i podrške firmama/poslovnim subjektima u BiH” koji se finansira sredstvima Svjetske banke.

Imajući u vidu da se procjena finansijske institucije-finansijskog posrednika obavlja u skladu sa propisanim obrascima Svjetske banke, dokumentacija koju je potrebno priložiti je sljedeća:

Za sva pitanja, možete se obratiti:

Amra Džanko, menadžer Projekta; [email protected]; 033/724-963

Sanja Delalić, zamjenik menadžera projekta, [email protected]; 033/724-925.